De abdij van Berne in Heeswijk kent al een lange geschiedenis in Heeswijk. Toch is bij velen niet bekend dat deze norbertijnenabdij het grootste deel van haar bestaan niet in Brabant stond maar in Holland. In 1134 stichtte het echtpaar Fulco van Bern en Bescela van Someren een klooster van norbertijnen in hun slot aan de Maas.
Dat kasteel lag in Bern, nu een gehucht ten noorden van de Bergsche Maas bij Nederhemert in het uiterste westen van de gemeente Zaltbommel. Vanaf haar begin had deze abdij sterke banden met Brabant. Een boek en tentoonstelling werpen een nieuw licht op een lange en bewogen abdijgeschiedenis.
Van de abdijgebouwen die de kloosterlingen van 1134 tot 1572 in relatieve rust bewoonden is nu alleen nog maar een eenzame put in een uitgestrekt weiland te zien. Dit was het centrum van wat een enorm complex geweest is. Het bodemarchief is echter vermoedelijk nog redelijk intact. Archeologische onderzoeken afgelopen jaar wezen uit dat de abdijkerk ruim 75 meter lang was. Die stond ten dienste van de gemiddeld vijftien a twintig koorheren die daar de getijden vierden en de voorschriften volgden van hun orde, de norbertijnen, witheren of, met hun officiële naam, premonstratenzers.
Een gebouw dat buiten de eigenlijke abdij stond maar wel binnen de grachten en dat tot op de dag van vandaag bestaat is Het Oude Huis in Bern. Het is onlangs fraai gerestaureerd. In de tijd van de norbertijnen zal dit het centrum van het boerenbedrijf van de abdij geweest zijn, waar vee en schapen gehouden werden en graan, erwten en hop geteeld werden om de kloosterbevolking te voeden. Want naast de koorheren (kanunniken) woonden er lekenbroeders en dienstpersoneel, en niet te vergeten betalende inwonende gasten. Die moesten allen eten en drinken van wat de abdij opbracht. Ook het Bernebier werd daar al gebrouwen en gedronken.
Enkele maanden geleden verscheen een boek over deze lange aanloop van de Abdij van Berne. Het is getiteld ‘Berne, de Abdij & het Oude Huis. Nieuw licht op Bern’ onder redactie van Trees Blom. Naar aanleiding daarvan heeft de Erfgoedcommissie van de abdij een kleine tentoonstelling ingericht in de kerk van de abdij in Heeswijk. Ze loopt van 6 augustus tot en met 24 september en is gratis te bezoeken tijdens openingstijden van de kerk In de boekhandel van de abdij is het boek (ISBN 978-90-8972-455-7) te koop voor €29,90. Het is uitgegeven door Bernemedia.
