Intrigerende, ontroerende, angstaanjagende maar soms ook grappige stukken: Elk jaar schuift de openbaarheidsgrens weer een jaartje op.Voor de elfde keer start de eerste (werk)dag van het nieuwe jaar bij het BHIC ( Brabants Historisch Informatie Centrum ) met ‘openbaarheidsdag’.Journalisten, historici en belangstellenden kunnen dan via de overzichtslijst kennisnemen van documenten, archieven en archiefbestanden
die vanaf deze datum openbaar zijn geworden en dus toegankelijk zijn.
In 2023 is het jaar 1947 vrij gekomen voor archieven met een openbaarheidsbeperking van 75 jaar. In dat jaar zit het dagelijkse leven voor de meeste Brabanders nog vol met tegenstellingen die bij deze naoorlogse periode horen. Er is nog steeds gebrek aan gas, kolen en elektriciteit. De energiebronnen blijven op rantsoen, de bedrijven moeten er eerst weer bovenop en met distributiebonnen wordt het schaarse goed dat er is zo eerlijk mogelijk verdeeld. Al valt er niet veel te verdelen.
Uit de overzichtslijst 2023 met betrekking tot Bernheze
De stukken uit de collectie van J.W. Offermans, 1883-1970, oud-burgemeester van Heesch, ademen de sfeer van een keiharde afrekening. In veel stukken gaat het over ‘onbetrouwbaarheid en onvaderlandslievende houding’ en ’s mans gedragingen tijdens de duitsche overheersching’. Of van vrouwen, zoals de ‘weduwe van Heijnen’ die zich in de zomer van 1942 en 1943 tussen het volk begeeft als er bij Nistelrode een vliegtuig is neergestort. Daar luistert ze af waar geallieerde piloten worden ondergebracht om deze berichten dan weer door te geven. Hiervoor zou ze honderd gulden hebben ‘aanvaard van de duitsche bezettingsautoriteiten’. Ook de pastoor ontkomt niet aan het oordeel van de burgemeester. Zonder aanziens des persoons legt de oud-burgemeester iedereen langs de meetlat: was je goed of fout? Een sentiment dat in deze na-oorlogse tijd duidelijk sterk leeft.
In die tijd is er natuurlijk ook geen sprake van coronasteun of energietoeslag, maar we vinden wel waardebonnen ter waarde van honderd gulden in de stukken van het gemeentebestuur Dinther 1924-1968. Vlak na de oorlog krijgen mensen dit bedrag als consumentenkrediet, bedoeld om duurzame goederen aan te schaffen. Staatssteun in financieel zwaar weer blijkt niet alleen van deze tijd.
