overweging op 24 oktober 2021
Zal het mijn tijd wel duren? Hoef ik mij – op mijn leeftijd – geen zorgen te maken over de toestand van onze wereld. Gisteren heb ik echter nog een petitie getekend van Greenpeace met het oog op de klimaatconferentie in Glasgow rond 7 november waar paus Franciscus ook naar toe gaat. Ik maak mij dus wel zorgen en wil mijn ogen niet sluiten. Ik wil blijven zien…
We horen de blinde-man-langs-de-weg. Hij kan goed horen maar niet zien, wel spreken. En dat spreken is ‘bidden’: ‘Jezus, Zoon van David, heb medelijden met mij.’ Eigenlijk hoeft een gebed niet langer te zijn: ‘Jezus, red me.’ En wanneer Jezus op zijn kreet om hulp ingaat, is het slechts: ‘Dat ik zien kan!’ Want als ik kan zien, kan ik een ander zien, in de ogen kijken, echt contact maken. Ik kan om me heen kijken, hoe de wereld er uit ziet, hoe mooi en vandaag ook hoe beschadigd.
Dat ik zien kan, dat wij toch uit onze ogen kijken om te zien wat er werkelijk aan de hand is. Bijvoorbeeld dat we ons laten leiden door jonge mensen die zich inzetten voor de wereld van morgen, de noodzaak is groot om daar wat aan te doen. Jonge mensen die bezorgd zijn om hun toekomst. We mogen onze ogen niet sluiten. We moeten blijven kijken en ons inzetten. Liefst samen, met ieder onze eigen verantwoordelijkheid.
Om dat ‘samen’ in onze rooms-katholieke kerk wereldwijd nog meer kracht te geven, heeft paus Franciscus twee weken geleden een proces van twee jaar in gang gezet. Hij noemt het een ‘synodaal proces’. Sommigen zeggen: eigenlijk wil hij een nieuw concilie. Maar zover is het nog niet. Het bijzondere van deze nieuwe actie van de paus is de start: bij ons. Niet een denktank in Rome die kant-en-klare teksten aflevert. Paus Franciscus wil een wereldwijd gesprek over synodaliteit. Het is een moeilijk woord maar het wil zeggen: ‘samen op weg’ (denk aan ‘synergie’). Daarmee bedoelt hij: wij zijn samen kerk, alle gelovigen. Zij gaan voor op paus en bisschoppen. Zij zijn dat volk van God, samengeroepen om de geode zaak van Jezus te dienen met het uitdragen van een Blijde Boodschap. Daarnaast zijn we samen op weg. Het is een pelgrimstocht en dan moet je soms de goede weg zoeken in een veranderende wereld. Daarvoor hebben we een geestelijke Tom-tom - de Bijbel - en de heilige Geest als GPS-systeem.Die heilige Geest leidt ook alle gelovigen, als ze zich er voor openstellen. Die heilige Geest helpt ons om de tekenen van de tijd te verstaan. Die tekenen van de tijd zijn steeds nieuw. We kunnen niet blijven stilstaan bij hoe het in onze jeugd was, we zullen onze oren en ogen open moeten houden om te ontdekken wat God vandaag van ons vraagt. ‘Dat ik zien mag!’, bidt die blinde bedelaar langs de weg. ‘Dat wij zien mogen’, kunnen wij bidden.
Twee weken geleden was het startschot van dit synodale proces in Rome, vorige week in alle bisschopskerken over de hele wereld, vandaag in alle parochies, wereldwijd. Dat is best uniek. Het gaat toch om 1.4 miljard rooms-katholieken. Het synodale proces speelt zich één jaar af in de bisdommen, dan begint het gesprek tussen al die bisschoppen en dan over twee jaar komt er een grote vergadering in Rome, dus in 2023. Het belooft spannend te worden.
En waar gaat het gesprek dan over? Het gaat over communio, participatie en missie, oftewel: het ‘samen’ van een geloofsgemeenschap, de gezamenlijke verantwoordelijkheid en het over de eigen grens brengen van de Blijde Boodschap. En dit kan al vandaag beginnen want nú vieren we, we bidden ‘Dat we toch zien mogen’, we laten ons leiden door het sterke verhaal van het Evangelie van Jezus, we onttrekken ons niet aan onze verantwoordelijkheid en we zorgen er voor dat we anderen – dichtbij en ver weg – delen in ons enthousiasme. Een kerk die niet missioneert heeft haar vitaliteit verloren. Als je niets uitstraalt, ben je vaak van binnen al dood. Daarvoor dienen we elkaar te behoeden.
U begrijpt dat deze paus een flink risico neemt. Want als je het gesprek vrijgeeft, dan weet je niet wat je oproept. Maar dat is het risico van Gods Geest, vind ik met hem. Ik houd van het nemen van risico’s omdat zonder risico, beredeneerd risico, er geen groei is en ook geen leven.
Joost Jansen
