Met de pandemie Covid-19 op ons netvlies weten we allemaal dat de vele verordeningen die we in de afgelopen anderhalf jaar door de overheid zijn afgekondigd, staan of vallen met de innerlijke bereidheid om ze ook te volgen. Rutte en De Jonge krijgen nog steeds veel over zich heen.
De cijfers van de besmettingen stijgen of dalen met hoe mensen de discipline kunnen opbrengen om zich in te houden bij alle contacten. Het gaat dus duidelijk om de innerlijke motivatie. En de antivaxers beroepen zich op hun vrijheid die niet de vrijheid van een ander is. Eigenlijk gaat het om het hart, zegt de Bijbel.
Om ‘het hart van de zaak’ gaat het ook in de boodschap van Jezus die we vandaag ontvangen. Laten we die Farizeeën en schriftgeleerden het voordeel van de twijfel gunnen en hen niet onmiddellijk in de hoek zetten. Deze mensen zijn goed, ze hebben hart voor de zaak, zoals vandaag katholieken die nog graag de ‘oude mis’ willen vieren, hart voor het geloof hebben. Zij voelen zich thuis bij een liturgie die nog geheel in het latijn en met alle mooie riten, gebaren en andere uitdrukkingen wordt gevierd. Laten we niet te snel oordelen. De overleveringen van de voorvaderen zijn ergens vandaan gekomen. Ik weet nog goed dat ik als kind bepaalde dingen van oma maar gek vond. Mijn vader en moeder zeiden dan: ‘Dat is van oma.’ En ze willen eigenlijk zeggen: hou je mond, laat haar in haar waarde. En dat is heel wijs.
Wanneer mijn ouders zeggen: ‘Dat is van oma’, dan blijven ze van oma houden en zeggen ze tegelijkertijd dat ze zelf haar manier van leven niet meer omarmen. Tijden veranderen, gewoonten worden in een ander jasje gestoken, maar de kern van de zaak blijft. Wat is dan de kern van de zaak?
De kern van de zaak wordt door Jezus gekoppeld aan de kern van iedere mens, zo lees ik in het evangelie en hoor ik trouwens ook in de eerste lezing. Mozes staat voor de Tora, de richtsnoer, de richtingwijzer van God. Er staat dat er geboden worden gegeven, wanneer ik heel goed kijk naar wat er echt staat dan lees ik: het zijn geboden kansen, kansen die je gegeven worden om je relatie met een bevrijdende God te verdiepen en uit te dragen. Wij hebben een hele open godsdienst waarin het minder gaat om wetten als wel om kansen, uitnodigingen.
‘Maar zo ben ik helemaal niet opgevoed’, hoor ik sommigen van u denken. We moesten zoveel van de pastoor, of van de kapelaan. En als je het niet deed dan voelde je je schuldig, of dit nu wel of niet de bedoeling van de plaatselijk herder is geweest. De tijd was er naar. We hebben een hele inhaalslag moeten maken om een bevrijdende beleving van onze godsdienst te ontdekken. En dat werk is iedere keer weer opnieuw te beginnen. Wij zelf, namelijk, maken onszelf tot schuldigen omdat we zelf de lat hoog leggen en dan stellen we onszelf altijd te leur.
Ik heb in mijn pelgrimsoord Conques weer biecht gehoord. Mensen die ongeveer twee weken gelopen hebben vanuit Puy-en-Velay en in de stilte en de ontmoetingen wat meer naar binnen zijn afgedaald. Ze komen het vuil tegen dat binnen in hen woont. Op mijn lange fietstochten heb ik dezelfde ervaringen. Wanneer je het dan met een ander deelt in een veilige setting dan leer je om te gaan met deze eisen die uit jezelf aan jezelf worden gesteld. Uit jezelf aan jezelf… u hoort het goed. Daarom staat op de voorkant van uw misboekje: Zuiver je hart. Laat het vuil dat ook in je hart zit maar aan de oppervlakte komen. Wanneer je accepteert dat het er is, dan is er al veel gewonnen. Dan sta je open oor verandering.
Lieve mensen, dat wat ik nu zeg op het intermenselijk vlak geldt ook op wereldniveau. Iedere oorlog, iedere onderdrukking begint altijd in het hart van bepaalde mensen. Aangezien kwaad aantrekkelijk is (denk maar eens aan al die krimi’s en geweldsfilms), laten mensen het kwaad ook toe in hun binnenste. En wat er eenmaal in zit, komt er op een gegeven moment ook uit. Laten we onszelf zuiveren. Zeg niet: ik ben helemaal goed. Dat is niet zo. Maar je mag wel helemaal veilig zijn wanneer je je opent voor de bevrijdende kracht van Jezus.
