‘Ja’ zeggen en ‘neen’ doen. ‘Neen’ zeggen en ‘ja’ doen. Dat is niet ‘hendig’ zou mijn vader zeggen. Waar kunnen we ons dan nog op baseren bij de planning van onze samenleving? De Britse premier Johnson die eerst een overeenkomst tekent met de Europese Unie en dan daarna een andere wet laat aannemen. Dat is niet ‘hendig’. Het lijkt dat Jezus in zijn evangelie die richting uitgaat.
Jezus is soms niet te volgen, althans niet op het eerste gehoor. We zullen dus moeten door-luisteren, luisteren naar wat Hij nu echt wil zeggen.
Laten we eerst constateren dat beide zoons gevraagd worden. Niemand wordt bij voorbaat uitgesloten. Wij ook niet, we zijn gewoon allemaal zoals we in deze kerk zitten, uitgenodigd om ons in te zetten voor die wereld waar God behagen in heeft. Alleen: we reageren allemaal anders, de een zal zeggen dat hij geen tijd heeft, de ander voelt zich niet lekker en een derde gaat volop in op de vraag.
In deze parabel gebeurt toch nog meer: de een zegt ‘ja’ en doet niets, de ander ‘neen’ en doet wel wat die vader van hem vraagt. Je mist bij beiden transparantie. Toch ben ik blij met die tweede zoon, want wat geldt, is dat er gehandeld wordt. Geen woorden maar daden. De conclusie die Jezus er bij trekt, vind ik lastiger. Tollenaars en ontuchtige vrouwen worden als voorbeeld gesteld, niet om wat ze in hun vorige leven aan niet zo nette dingen gedaan hebben, maar omdat ze in hun leven konden veranderen. Zij bleven niet bij het oude steken, ze kozen een nieuwe weg. En dat kost mensen vaak bloed, zweet en tranen. Je kunt dan wel een stap zetten, maar wat je vroeger hebt gedaan is in je lijf gaan zitten en dat is er nog niet zo snel uit. Hoeveel kost het niet om van roken af te komen? Het duurt lang voordat die nicotine uit je lichaam is. Om maar niet te spreken wat nodig is bij een alcoholverslaving. En toch schijnt Jezus van deze mensen te houden, met een voorkeursbehandeling.
Ik meen dat we deze houding van Jezus serieus moeten nemen, zeker als deze week het thema ‘vrede’ onze aandacht vraagt. Vrede is geen statisch geheel. Je spreekt over vrede als er ergens oorlog of ruzie is. Anders zou vrede normaal zijn en over normale dingen maak je je niet druk en daarover praat je meestal niet. Wil je tot vrede komen dan vraagt dat een nederige, een dienstbare houding, zoals Jezus die ook aanneemt ten opzicht van mensen aan de rand van de samenleving. Vrede dwing je niet af. Soms spreekt wel van een afgedwongen vrede en iedereen weet dat zo’n vrede snel gebroken kan worden. Vrede groeit pas als je de ander weet te winnen.
Er is een wereldwijde katholieke lekenbeweging genaamd Sant’ Egidio die al verschillende grote conflicten heeft kunnen beslechten, bijvoorbeeld tussen de krijgsheren in Mozambique. Ze hebben die kemphanen in hotels gezet in Rome en zijn gependeld tussen het ene kamp en het andere. Uiteindelijk hebben vergeving en liefde het gewonnen. Maar we hoeven niet zo ver te gaan: kijk maar naar programma’s als familiediner, hoe fijngevoelig mensen tot elkaar gebracht kunnen komen, uiteindelijk aan een tafel.
Hier staat ook een tafel. Hier wordt ook gedeeld, het heilige Brood, een beker van verbond. Iedere zondag weer, en vaker. Hier worden we geestelijk gevoed om die houding van dienen te laten groeien. Geen relatie kan zonder zo’n houding. Willen we in harmonie met elkaar leven dan komen er altijd momenten dat je je moet inhouden. We zeggen soms ‘om de lieve vrede’ en dan lijkt het dat we er niet helemaal achter staan. ‘Om de lieve vrede’ kun je ook positief oppakken. Werken aan vrede veronderstelt altijd liefde. Niet zo zeer de emotionele liefde, wel de dienende liefde. De tweede lezing geeft het voorbeeld van Jezus, een tekst die me dierbaar is. Hij heeft ons mensen tot het uiterste gediend. Zo heftig hoeft het voor ons niet, maar als we een beetje in de richting opschuiven dan kunnen er toch mooie ontmoetingen en genezende momenten groeien. Laten we niet vergeten: aan de grote vrede in de wereld kun je slechts werken als je het ook probeert in de eigen kleine club, thuis, op je werk, binnen je dorpsgemeenschap en je geloofsgemeenschap. Vrede geef ik jullie, zei Jezus. Pikken we haar op?
pastoor Joost Jansen
