Een jong gezin op de vlucht: waar zien we dat meer? Lesbos, Idlib in Syrië, in Kameroen christenen op de vlucht voor Boko Haram: is er dan niets veranderd in onze wereld? Is Jezus voor niets gekomen met zijn Blijde Boodschap van vergeving van elkaar en aan elkaar, van gemeenschap door dik en dun heen?
En dan een berichtje op de radio: scheidingsadvocaten maken overuren omdat de alimentatieregeling per 1 januari 2020 verandert. We zitten midden in de uitdagingen (om maar niet te zeggen ‘sores’) van het hedendaagse gezin.
Jammer. Het zou allemaal zo harmonieuzer kunnen zijn. En gelukkig zijn er families waar men in vrede samenleeft. Niet dat er nooit iets hapert, maar voordat men gaat slapen heeft men zich met elkaar verzoend. Het gezin van Jezus, Maria en Jozef lijkt ook zo’n harmonieus gezin en dat zal het zeker ook geweest zijn. Neemt niet weg dat Jezus op twaalfjarige leeftijd ook even de grenzen opzoekt van het bij zijn ouders toelaatbare, ze vinden Hem pas na drie dagen in de Tempel in Jeruzalem. Gaat het nu om je te wentelen in geluk?
Koning Willem-Alexander waarschuwt voor deze houding. Je moet ook soms wel eens een keertje ongelukkig mogen zijn. En ik denk dat het feest dat we vandaag vieren ons wil helpen met het vinden van de juiste weg hierin. Het gaat niet om het eindresultaat, het gaat om de weg die je samen als familie, als gemeenschap gaat. Wanneer je als gezin door omstandigheden onder druk komt te staan, bijvoorbeeld door dat één van de partners werkloos thuis komt te zitten. Hoe reageer je dan op elkaar? In verwijt of in samen-dragen? Hoe reageerden Jozef en Maria toen de druk te groot werd?
Jozef en Maria namen de vlucht, ter bescherming van hun pasgeboren kindje Jezus. In ieder geval kunnen we zeggen dat ze adequaat reageren op externe omstandigheden. Er zullen ook in die tijd in Egypte mensen geweest zijn die gezegd hebben: Daar komen ze weer. Eeuwen geleden zijn die Hebreeën ook al naar hier gekomen en dat heeft ons behoorlijk wat gekost toen we van ze af wilden. Er was toen een Mozes die hun leider in het verzet is geweest. U begrijpt dat die paar zinnetjes in ons evangelie maar heel summier zijn. Er zit geschiedenis achter en de mensen in die tijd kenden hun geschiedenis, ze kenden de verhalen (nog). Wat ik leer van dit alles dat je moet inspelen op veranderende omstandigheden en dat er ook een brok geschiedenis meespeelt. Wanneer Jozef besluit, geholpen door een droom, om weer terug naar Israël te gaan, dan is dit ook een staaltje van durven veranderen. Jozef en Maria met de jonge Jezus zitten niet bij de pakken neer. Misschien heeft Jezus hiervan geleerd dat je goed moet luisteren naar wat in tijd zich aandient en daarop te reageren.
Zou dit ook een boodschap kunnen zijn voor onze gezinnen, onze families vandaag? Welke leerpunten zitten er in het feest van vandaag?
- Samen heb je de verantwoordelijkheid voor je kind, je kinderen. Je kunt dus nooit spreken van ‘die zoon van jou’. Het zal steeds moeten zijn: ‘ons kind’. Een klein en veelzeggend verschil met mensen die het hebben over ‘mijn’ kind.
- Let op de veranderingen in de maatschappij. Ben er niet het slachtoffer van maar reageer er op. Niet alles wat kan, moet ook. Er zijn grenzen aan de mogelijkheden, grenzen aan de groei. Wanneer een kind een goede timmerman kan worden, hoeft hij niet per se naar het gymnasium. Jezus heeft ook gewerkt in het kleine aannemersbedrijf van zijn vader Jozef.
- Interesseer je voor je geschiedenis: je komt ergens vandaan. Je hebt een familiegeschiedenis, de geschiedenis van je land. We hebben in onze streken een rijke traditie van ‘samen’. Dat komt ook door de arme zandgrond. De coöperatieve gedachte heeft niet voor niets postgevat in Brabant. Je hebt de traditie van je geloof waarin een verhaal als dat van vandaag helemaal past.
Het maakt ons misschien ook milder ten opzichte van al die mensen die vandaag op de vlucht zijn en waarvan een heel klein gedeelte aan onze deur klopt en vraagt om onderdak.
Ik had graag een gevoelig verhaal willen houden over de Heilige familie van Jozef en Maria en Jezus. Ik kan het niet. Er is teveel gaande rond onze gezinnen. U weet dat allemaal. Ik wil graag leren van de verhalen die we vandaag voorgeschoteld krijgen.
Joost Jansen, pastor
