Dat wat de Sadduceeën Jezus voorwerpen noemt men een redenering ‘ad absurdum’, een gedachtegang tot in het absurde doortrekken. Iedereen die dit hoort zegt natuurlijk: belachelijk, zeven keer trouwen alleen maar om een kind op de wereld te zetten. Waar is de liefde, waar de vrijheid van de vrouw (en van de zeven mannen)?
Wat een gek geloof, totaal niet meer van deze tijd. Om dan maar nog niets te zeggen over het verbod op het eten van varkensvlees dat de bottleneck is in de eerste lezing. Thijs van den Brink in zijn televisieprogramma Adieu God zou hier heel wat mee aankunnen voor de gasten die hij interviewt. Afgelopen zondag was dat Mart Smeets. Hij ontkent dat hij gelooft, tegelijkertijd is hij zeer respectvol ten aanzien van godsdienst en gelovige mensen. Hij leest ook in de Bijbel vanwege de sterke, inspirerende verhalen. Gelukkig is dit iemand die deze Bijbelpassages niet afdoet met onzinverhalen. Wanneer deze boodschap al zo lang doorverteld is, dan moet er toch wel ergens een bijzondere betekenis in zitten?
En dat is ook zo. Jezus vertelt deze extreme geschiedenis onder de mensen van zijn dagen voor wie de toekomst gesloten is. Wanneer je sterft: dood is dood. Punt uit. Mensen die geen boodschap hebben aan mooie vertelsels over een leven nà de dood. Ze zullen zeggen: zij die geloven in een leven na de dood vluchten voor de werkelijkheid. Ze nemen hun dagelijks bestaan niet serieus. Het leven is alleen maar ‘hier en nu’. Dus moeten we hier ‘alles er uit halen’. Herkent u de taal van vandaag?
Jezus gaat niet in discussie met zijn Sadduceeën. Zo iets is onbegonnen werk. Discussie om te zien wie er gelijk heeft, is onvruchtbaar. Toen, en ook vandaag. Ik zal nooit proberen om mijn geloof te gaan bewijzen. Ik kan beter in mijn daden en woorden laten zien dat wat ik geloof mij goed doet én dat mijn leven vruchtbaar is. Dat mijn geloof me in alle levensomstandigheden overeind houdt. Dat mijn geloof me ook openhoudt voor veel verschillende mensen en dat de ontmoeting met hen mij verrijkt en naar ik hoop ook die van anderen…
Jezus getuigt alleen. Hij heeft het over Abraham, Izaäk en Jakob en ook over Mozes. Hij heeft het over engelen en ander hemelwezens. Wanneer je al deze mensen noemt dan zijn het levende personen. Ze zijn niet morsdood, ze bestaan en geven leven. Zo hebben wij toch ook ervaren de laatste weken rond het feest van Allerheiligen en Allerzielen? Al die heiligen zijn dan nog wat ver weg, maar onze eigen doden gedenken we met veel piëteit, met liefde. Toch bijzonder dat we dat ‘alle zielen’ noemen. Die mensen blijven levend ook over de grens van de dood heen omdat ze een ziel hebben. De ziel: dat spirituele plekje in ons waarmee we verbonden blijven met mensen en met God. Daar zouden we eens wat beter voor kunnen zorgen, denk ik soms. Want de ziel blijft, ook als je eenmaal gestorven bent.
We kunnen de godsdienstige gebruiken in het belachelijke trekken met opmerkingen als: geloof jij nog in zo’n oud instituut als de kerk? Neen, natuurlijk geloof ik niet in de kerk. Ik geloof in God en in zijn Zoon en in hun goede Geest die mij bezielt. Gelukkig voor mij helpt ook die grote kerkgemeenschap mij om dit geloof handen en voeten te geven. Maar het werkt alleen maar als ook mijn ziel er in betrokken wordt. Als het slechts uiterlijk gedoe blijft dan haken mensen snel af. Ik ook. Dat merk je goed bij nieuwe kerkgemeenschappen die met veel glamour en glitter veel mensen weten te trekken. We zien ze soms op de televisie. Bekend is dat wanneer er niet een vertaalslag gemaakt wordt naar ‘de ziel’, velen ook weer snel naar een volgende happening overstappen.
Dus, kort samengevat, laten we maar goed voor onze ziel zorgen, voor ons innerlijk. De uiterlijke regels en gebruiken kunnen ons helpen, maar zijn geen doel op zich. De ziel van alles en ieder is het belangrijkst. Die zorgt er ook voor dat we authentiek blijven, dat we er plezier in blijven houden, dat we integer onze keuzes kunnen maken, dat we bouwen aan een bezielde samenleving. Een be-ziel-de samenleving.
Joost Jansen, pastor.
