Een grote bijbel. Het meest gelezen boek in onze wereld. Alle christenen zeggen: dit is onze basis. Hoe kan het dan dat er zoveel verschillende kerken zijn? Als we allemaal nu eens gewoon doen wat in dit boek staat, dan zijn we allemaal één, dan is er geen oorlog meer, dan zijn alle mensen lief voor elkaar.Helaas, zo is het niet. Komt dit omdat mensen dit boek terzijde schuiven en hun eigen drijfveren volgen? Wellicht. Ik wil ook de mogelijkheid openhouden dat de oorzaak van onenigheid ligt in het verschillend lezen van de verhalen in dit Boek. Die schijnbare onenigheid zit ook in dit boek zelf.
Neem nu zo’n verhaal van vandaag. Jezus citeert Jesaja. Deze profeet heeft 700 jaar vóór Christus aan zijn mensen verteld dat wanneer de goede Geest over mensen komt, de kwetsbare mensen een Blijde Boodschap krijgen en perspectief. Dat mensen in vrijheid kunnen leven. Dat er voedsel wordt verschaft aan hen die gebrek lijden. Mooi van Jesaja. Papier is geduldig. Jezus herkent zich hierin en doet de verrassende en gevaarlijke uitspraak: dit gebeurt vandaag. Dat kom wel erg rauw op je dak. Want iets moois hopen en geloven dat kan nog ongevaarlijk zijn. Zeggen dat het vandaag gebeurt - ‘Het Schriftwoord dat gij zojuist gehoord hebt is thans in vervulling gegaan.’ - is onherroepelijk. We worden ineens verantwoordelijk gemaakt.
De reactie van de mensen? Lees het vervolg maar in je bijbel: weg met die man. Hij is te confronterend. Hij raakt ons in – wat we vandaag noemen – onze comfortzone. We worden wakker geschud. Dat voelt onwennig aan. We hebben liever een omgeving, en misschien ook wel een parochie, waar we voor elkaar goed zijn, het goed met elkaar menen en waarin we misschien ook gepamperd worden. Als er dan wat vreemde mensen aan onze deur kloppen, herkennen we dan de mensen waar Jesaja en Jezus het over hebben? Kwetsbare mensen, mensen die verstrikt zitten in de zorgen van alle dag. Zeggen we dan: vrijmaken gebeurt vandaag?
Gisteren waren een aantal vrijwilligers van onze parochie naar een conferentie over armoede: Geloven in mensen was de titel. 350 mensen uit heel Nederland bogen zich over deze epidemie. Want hoe welvarend ons land ook is, er vallen velen buiten de boot. Zelfs onder jongeren zijn er problematische schulden omdat ze onverantwoord omgaan met hun smartphone , met op de pof dingen kopen, enz. Hun ouders hebben het vaak te druk met hun eigen problematieken. En arm zijn is nog duur ook want de schulden vermenigvuldigen zich door alle boetes die er bij komen bij uitstel van betalen.
Een pastor hield een pleidooi om te komen van ‘arm naar warm’. Een houding van ‘eigen schuld, dikke bult’ drukt de mens alleen verder in het moeras. Echte, warme nabijheid kan een begin zijn voor verandering. Kunnen we met Jezus zeggen: het gebeurt vandaag? Als iemand aan de overkant in onze straat niet het huis uit durft omdat bij Servaes de koffie € 1,- kost, gaan wij er dan eens langs? Van ‘arm naar warm’. Het kan vandaag gebeuren, zegt die Jezus ons. Ik ben me ervan bewust dat ik dit evangelie van Jezus in een bepaalde richting uitleg. Anderen leggen de nadruk op een andere zin in dit verhaal, bijvoorbeeld dat de Geest over Jezus komt. Nu heb je twee mogelijkheden: of je ziet het als rijkdom van de tekst, of: je gaat strijd voeren welke betekenis nu de beste is. In het tweede geval krijg je op den duur verschillende kerken, in het eerste geval ontmoet je elkaar en ben je blij dat de ander jouw helpt met het ontdekken van de overvloed dat zo’n evangelie in zich draagt.
Het is belangrijk om je te laten voeden door de verhalen van de Bijbel. Hoeveel eigentijdse wijsheidsverhalen er ook zij, en er zijn er velen en heel goede – toch is dit boek heel bijzonder. Wij noemen het niet voor niets het Woord van God. ‘Zo spreekt de Heer ‘zeggen we aan het einde van een lezing uit de Bijbel. Zo spreekt God tot ons. Wij zeggen dan: wij danken God, dan zeggen we ‘Dankjewel God’. En als we dan ook nog – misschien soms even – er aan toevoegen: ‘Het gebeurt vandaag’, dan hebben we het begrepen!
Joost Jansen, Abdij van Berne
