overweging op Driekoningen
Het zouden ook gelukzoekers geweest kunnen zijn, die drie wijzen, die drie koningen uit het Oosten. Wij hebben soms stereotype beelden van die figuren uit de kerststal.
Natuurlijk is nostalgie fijn en is het goed om in de gezelligheid van Kerstmis je even terug te trekken uit die ingewikkelde wereld met al dat geweld en al die ellende. Maar uiteindelijk komen we toch weer in de realiteit terug en moeten we verder met al onze goede wensen en goede voornemens van deze eerste week van het nieuwe jaar.
Waarom zouden die wijzen, die drie koningen van huis zijn gegaan? Aan hun geschenken te zien, hebben ze alles. Ze zijn klaarblijkelijk heel rijk, hebben thuis een mooi paleis. Waarom gaan ze dan op weg? Ik denk niet om hun bezit verder te vergroten. Waarschijnlijk is er toch ergens ook een gemis. Misschien zoeken ze een antwoord op de vraag: wat doe ik eigenlijk met mijn leven? Is er nog iets meer dan alleen maar het volgende event? Het nog leukere feestje? Ik kom dit verlangen en deze vragen tegen bij mensen vandaag. Alle luxe, alle spulletjes, waartoe dient het allemaal?
De kracht van de drie wijzen is dat zij inzien dat hun wijsheid gewoon beperkt is. Would-be wetenschappers denken alles te weten, echte wetenschappers zijn zich bewust dat er nog zoveel meer te ontdekken valt. Ze blijven verder zoeken. Dat doen die drie wijzen uit het oosten. En een ster is hun tomtom. Ze laten zich leiden. Ze weten het niet zeker. Ze vragen aan anderen of ze op de goede weg zitten. Aan koning Herodes bijvoorbeeld, een tiran, maar dat wisten ze toen nog niet. Dat blijkt later pas als Herodes alle kindertjes tot de leeftijd van twee jaar laat uitmoorden.
De drie wijzen hebben dus een ster die hen de weg wijst en ze luisteren goed naar de verhalen over iemand die mensen nabij is en hen redt. Verhalen die mensen aan elkaar hebben doorgegeven. Die bijbel is ook een soort tomtom. Bijbelverhalen geven richting, houden je onderweg scherp. Of zoals in de eerste lezing – het is een verhaal van 2700 jaar geleden – een visioen wordt opgeroepen dat doemdenken voorbij is en een deken van positiviteit over ons wordt gelegd. Ik zou willen dat dit vandaag ook zo gebeurt. Wanneer ik die verzuchting slaak dan wordt eens te meer duidelijk hoe stimulerend en richtinggevend deze verhalen zijn.
Daarom, om dat verlangen in hen, zijn de drie wijzen op pad gegaan. Ze willen hun gaven, of die nu materieel zijn als goud, wierook en mirre of dat het de gaven zijn van hoofd, hart en handen, ze willen hun gaven geven aan God. Niet op de eerste plaats om er wat voor terug te krijgen, maar om te erkennen dat zij zelf nog steeds verlangen naar die ontmoeting met Hem die hun hart echt tot rust kan brengen, die staat voor een wereld van vrede, van verzoening, van ontmoeting tussen mensen.
Ik weet niet of ik het over die drie wijzen uit het oosten heb. Ik vermoed dat ik het nu eerder heb over waar ik zelf naar verlang, nu in 2017. Ik verlang dat we de juiste ster achterna gaan, niet de glamour en de blingbling, maar de ster waardoor je van binnenuit straalt. Dat zijn mooie mensen! Zij zijn echt aantrekkelijk. Ik verlang dat we ons laten leiden door verhalen waarin het gaat over verbinden, over verzoenen, over elkaar heel maken. Maaike had niet veel te makken maar toen haar buurvrouw was gestorven, zorgde zij dat in de dagen voor de begrafenis er iedere avond warm eten was. Marcel nam het voortouw om de verziekte sfeer op het werk te doorbreken. Hij nodigde twee herriemakers uit bij hem thuis voor een pilsje.
Gelukzoekers waren die drie wijzen, misschien… Zijn we het niet allemaal? Door wie en wat laten we ons leiden? Door de waan van de dag? Of door wijze woorden, wijze voorbeelden, wijze mensen die hun gaven aan ons kwijt willen. Niet de gaven van goud, wierook of mirre, maar de gaven van onderscheiden waar het in het leven echt om draait: verbinden, verzoenen, heel maken. Dat zijn de gaven die de drie koningen ons in handen leggen. Vroeger hebben ze hun geschenken gegeven aan het kindje Jezus in de stal van Betlehem. Vandaag vertrouwen ze deze gaven aan ons toe: verbinden, verzoenen, heel maken.
Joost Jansen, Abdij van Berne
