overweging op Kerstmis 2016
Op de basisschool in Loosbroek vroeg een jongen van 10 jaar mij: hoe groot was Jezus toen hij in het kribje lag? Waarschijnlijk ongeveer 50 cm. lang en tussen de 7 en 8 pond in gewicht.
Ik schrok zelf een beetje van de confrontatie met deze kale gegevens. Je staat er niet zo bij stil dat de wereldwijde beweging van christenen zo klein en kwetsbaar begonnen is. Maria en Jozef waren erg jonge mensen, Maria waarschijnlijk zo’n zestien jaar oud, dat was de leeftijd toen waarop vrouwen hun eerste kind kregen.
Is dit nu de moeite waard om over de hele wereld te vieren? Veel familie zal er niet bij geweest zijn want het jonge gezin was ontheemd, gedwongen om van Nazaret naar Betlehem te gaan. Bij de asielzoekers in de abdij is het vergelijkbaar, soms zitten vrouw en kinderen nog aan de grens van Griekenland, de man hier bij ons. Maar zo’n wereldwijd feest? Natuurlijk hebben we behoefte om na de kortste dag van het jaar weer uit te kijken naar het licht dat groeit. Natuurlijk kijken we uit naar een nieuwe lente. Maar het blijft bijzonder dat alles begonnen is in kwetsbaarheid. Zó wil God met ons zijn, in kwetsbaarheid.
Wanneer we kijken hoe het er vandaag aan toegaat, wereldwijd, dan denken de machthebbers dat het moet gaan om kracht, om meer wapens en soldaten tegen eventuele aanslagen. Trump en Poetin willen meer atoombommen in voorraad te hebben. En na elke aanslag worden de controles verscherpt. Ter afschrikking. Wat een contrast met wat we vieren in deze kerstnacht: het is een en al tederheid. Daarom is het ook veelzeggend dat de stal niet in Jeruzalem staat, hoofdstad en het machtscentrum van die tijd, maar in Bethlehem, op de velden van de herders. Eigenlijk bij de armen van die tijd. Kerstmis is een feest van contrasten, voor wie het wil ontdekken.
Voor wie het wil zien... We staan er vaak niet bij stil hoe God zich met ons wil bemoeien. We hebben graag een God die we kunnen bidden om netelige situaties op te lossen, bijvoorbeeld gebrek aan geld, of een relatie die vast komt te zitten, of de ziekte van een kind. God moet dan maar zijn grote macht en kracht aanwenden om het menselijke gebrek op te lossen. God als oplosser van al onze problemen. Daar is Hij toch God voor! En dan geeft Hij ons het voorbeeld van een jonge moeder Maria – zojuist bevallen-, van een zorgzame Jozef, van wat herders die met hun melk en wol komen, voedsel en warmte. Aandacht voor elkaar. Geen afschrikking, geen barricades of het sluiten van grenzen. Alleen menselijke nabijheid. Gewoon elkaar serieus nemen en elkaar opbouwen. Niet praten over elkaar maar mét elkaar en samen naar oplossingen zoeken. Zo werkt God. Want Hij zegt eigenlijk tegen ons: Ik laat mijn Zoon mens worden onder jullie opdat je in al je menselijke capaciteiten en mogelijkheden wordt gesteund. Ik kan nu eenmaal niet alles voor jullie oplossen. Je zult het zelf moeten doen met mijn ondersteuning, of liever met het voorbeeld van mijn Zoon die vannacht geboren is maar die snel zal opgroeien en een goede weg voor jullie zal uitstippelen. Of beter: die de goede richting zal voorleven.
Laten we een ding nooit vergeten: de vrede waar de engelen over zingen komt niet door meer wapens, meer soldaten. Maar daar waar mensen hun kwetsbaarheid aan elkaar tonen, waar ze elkaar ontvangen, daar groeit de vrede veel gemakkelijker. En als we dan nog geholpen worden door een kwetsbaar kind, of het nu een baby is of een Syrisch meisje twaalf jaar oud die vanuit Aleppo een oproep doet, dan zal vrede gemakkelijker groeien. Maar ook in onze relaties tot elkaar, in onze huwelijken, onze gezinnen: als we kwetsbaar naar elkaar durven te zijn, wordt tweespalt overwonnen. Zo geloof ik.
De boodschap van Kerstmis is in wezen erg kwetsbaar. Zo is ons christelijke geloof, daarom wordt het zo snel overschreeuwd. Uiteindelijk wordt ons slechts een kwetsbaar kind toevertrouwd, het kind in een kribbe, maar ook de kwetsbare mens die Jezus later is, op het kruis. Alleen kwetsbare liefde zal het winnen van de haat in onze dagen.
Joost Jansen, Abdij van Berne
