overweging op 1 mei 2016 Werken betekent dat je iets moois of iets nuttigs wilt maken. Of er aan wilt meewerken. Natuurlijk moeten we werken om de kost te verdienen en liefst nog wat meer om extra mogelijkheden te hebben. Ik hoop echter dat voor de meeste mensen werken ook voldoening geeft. We weten allemaal dat dit niet bij iedereen het geval is.
Er is geestdodend werk, of werk waar te veel druk op zit. Of gewoon slavenarbeid en kinderarbeid, kinderen van tien jaar oud die twaalf uur per dag stenen bikken of de vuilnisbelten afstruinen op zoek naar iets dat nog verkoopbaar is. Werken is een belangrijk onderdeel van onze dagelijks beslommeringen, we weten het.
Het is vandaag ‘zondag van de arbeid’, omdat op deze dag de kerk het feest viert van Jozef (de vader van Jezus), de werkman. De rooms-katholieke kerk heeft dat op deze dag gezet vanwege de 1-meifeesten die uit de socialistische hoek gevierd worden. De kerk dacht: dat kunnen wij beter. Of het beter of slechter is, weet ik niet. Dat oordeel laat ik graag aan anderen over. Wat ik wel weet is dat wij vanuit onze geloofstraditie uitstekend gereedschap in handen hebben om inhoud te geven aan ons werken. Neem nu het evangelie van deze zondag: het gaat om liefde, om het uitwerken van die boodschap van Jezus en om de gave van de goede Geest van God. Want werken in een goede Geest geeft wel vreugde en perspectief.
Jarenlang heb ik gewerkt als metselaar en kaasmaker in een Franse trappistenabdij. Ik had toen echt wel het verlangen om nog te mogen studeren. Die ruimte was er in die jaren niet, dat is pas later mogelijk gebleken. Maar wat me ontzettend geholpen heeft is in welk perspectief je werkt. Ik herinner me nog een medebroeder die een eigentijdse parabel vertelde. Iemand kwam onderweg langs een paar mensen gelopen die stenen aan het bikken waren. Hij vroeg aan de een: ‘Waar ben je mee bezig?’ De man antwoordde: ‘Dat zie je toch, ik ben stenen aan het bikken.’ Vervolgens vroeg hij het aan een andere man die daar bezig was: ‘Wat ben je aan het doen?’ ‘Ik ben een kathedraal aan het bouwen!’ Het verschil tussen beide antwoorden is overduidelijk. De tweede man heeft perspectief. Zijn eenvoudig handwerk is gericht op iets dat hem vele malen overstijgt. Maar het geeft wel zin aan zijn werken.
Ik meen dat we op die manier tevens dat gebod van God concreet maken, het gebod dat vanaf het begin van de schepping aan de mens is meegegeven. God sprak in het begin dat de mens de schepping moet dienen door er op een goede manier mee om te gaan. ‘Bewaak en bewaar de aarde.’ Dat vraagt inzet. Werken is meebouwen aan Gods schepping. Als God op dag zeven van de schepping rust van al zijn werken – zo hoor je dat in het eerste scheppingsverhaal – dan rust God uit. Maar er staat bij dat de mens aan de slag moet… Om te doen, staat er. Wie is hier bedoeld: wij mensen, want God is met werken uitgescheden, om te rusten. Ik weet heus wel dat ik die verhalen niet letterlijk moet nemen, maar ik voel me wel aangesproken door zo’n opdracht. Omdat het aan alles wat ik doe – mag doen, wil ik benadrukken – dynamiek geeft. God vraagt mij, vraagt ons, om ons in te zetten voor mens en wereld. En dan is er erg veel te doen! We hoeven ons niet te vervelen.
Dan kom ik bij het derde puntje dat ik uit het evangelie gehaald heb: de liefde. Op de laatste zondagen van de paastijd, zo net voor Pinksteren, gaat het vaak over de liefde. Dat moet ons toch aanspreken! Maar u begrijpt wel dat wat Jezus onder liefde verstaat lang niet altijd onze invulling van dit woord is. Liefde heeft bij ons veel met gevoel en emotie te maken. Daar is niets mis mee. Maar Jezus gaat veel verder. Liefde is werken aan je relaties met mensen, tussen mensen, en het bijzondere van liefde is dat het zijn oorsprong heeft in God. Hij schenkt zijn liefde aan ons. Hij, die je niet kunt zien, die je wel kunt horen en voelen, vertrouwt ons zijn liefde toe. Wie met die liefde woekert, verzet veel werk, Gods werk. In al onze bezigheden, ook bij het koken en het doen van klusjes in huis, wordt die liefde uitgedragen. Het is die liefde die maakt dat in alles wat we doen we elkaar opbouwen, maar dat we ook bouwen aan Gods huis op aarde. Dat we bouwen aan zijn rijk. Een uitdagend perspectief.
Joost Jansen, Abdij van Berne
