overweging op 3 april 2016 De apostel Tomas wil bewijzen, keiharde en voor hem tastbare bewijzen. Wij willen dat eigenlijk ook. Want Jezus kan dan wel met Pasen opgewekt zijn uit de doden, hoe moet je je dit voorstellen? Kun je bewijzen dat iemand die gestorven is - het gaat nu om Jezus – na drie dagen weer levend is?
En kun je God bewijzen? Grote theologen hebben dat geprobeerd, maar voor mij altijd onvoldoende. God valt niet wetenschappelijk te bewijzen. Er zal altijd twijfel blijven. En dat is goed, vind ik.
Is twijfel goed? Ik denk dat twijfel noodzakelijk is. Als je voor belangrijke beslissingen staat dan zul je je steeds moeten afvragen: doe ik het goed, kan het ook anders? Dat geldt voor het reilen en zeilen van een bedrijf maar ook van een gezin. Dat speelt zich ook af bij de beslissing of je wel of niet met deze man of deze vrouw gaat trouwen. Het gaat er dus om of je de zaak en de mensen vertrouwt. Dus ook of je je aan de toekomst wilt toevertrouwen. Aan iedere beslissing gaan momenten van twijfel vooraf. Daarom houd ik zo van die Tomas, hij wil bewijzen omdat hij het allemaal niet vertrouwt. Hij wil zekerheid in onzekere tijden. En dat is heel herkenbaar voor ons.
Hoe komt Tomas eruit? Want aan het einde van het verhaal belijdt hij heel gelovig ‘Mijn Heer en mijn God!’ Hoe is dat gekomen? Om te beginnen breekt Jezus in met de groet: ‘Vrede zij u.’ Geruststellend is dit. ‘Wees niet bang, vertrouw, wees in vrede.’ Dat zou wat vaker gezegd moeten worden, want er is veel angst. De hele samenleving – als ik de media moet geloven – wordt gegijzeld door angst. Dan zullen er ongetwijfeld hier mensen zijn die zeggen: dat valt toch allemaal wel mee? Ik hoop het. Maar als zoveel verantwoordelijken in kerk en maatschappij ons waarschuwen niet te capituleren voor de angst, dan moet ik daar toch wel aandacht aan schenken. Was die angst er dan vroeger niet? Minder. Waarom? Omdat vandaag mensen minder band hebben met elkaar, meer alleen staan en dan in hun eentje de dreiging sterker voelen. Wat we met elkaar hebben, is niet meer zo helder. Kijken we elkaar maar eens aan zoals we hier in de kerk zitten. Je komt hier omdat er een intentie is. Mooi, maar waar zijn de anderen van de familie? Vroeger kwam men dan met het hele gezin. Nu komt dit minder voor. Langzaamaan verbrokkelt de samenleving. En in zijn eentje is een mens sneller angstiger.
Maar Jezus gaat verder. Hij vraagt aan zijn vriend Tomas om hem echt aan te raken, aan te raken in zijn meest kwetsbare ledematen: de doorboorde handen en zijn open zijde. Wie dit doet, heeft echt contact, heeft echt met elkaar te maken. En weet dan dat je er voor elkaar bent. Dan verdwijnt de angst en groeit het vertrouwen. Je kunt van elkaar op aan. Je kent en voelt de verbondenheid. Je zult er ook aan werken, denk ik. Want wat je zelf eenmaal hebt ervaren aan vriendschap en liefde, dat zul je ook uitdragen naar anderen.
Als paus Franciscus dit jaar heeft uitgeroepen tot een Heilig Jubeljaar van barmhartigheid en als een vorige paus – Johannes Paulus II – deze zondag bestempeld heeft als ‘zondag van de barmhartigheid’ dan heeft dit alles te maken met deze viering. Want Jezus laat zijn hart spreken en geneest ons zodat ook wij ons hart kunnen laten spreken. Wie zijn hart laat spreken brengt vrede, geneest de ander van angst, verbindt mensen aan elkaar. Daarom is die ‘barmhartigheid’ ook zo belangrijk. Die gaat net even verder als de rechtvaardigheid. Barmhartigheid die steeds gekoppeld is aan een hart dat warm loopt voor mensen.
Maar barmhartigheid is niet soft. Wie echt om mensen geeft, ontkent niet de kwetsuren, de littekens, de wonden die mensen met zich meedragen. Wie met mensen optrekt weet ook dat er twijfel is en angst. Het is echt niet allemaal even duidelijk. Gelukkig maar, want dan blijven we alert, dan worden we steeds weer uitgedaagd om die ontmoeting met een vreemde God aan te gaan. ‘Moet ik wel bij hem blijven?’, vroeg iemand mij. ‘Bij je man of bij God? Blijf maar en zoek verder, met elkaar.’ Ik denk dat dit heel ons bestaan is. Twijfelen, zoeken, elkaar niet loslaten. En dan toch weten dat dit de goede weg is.
Joost Jansen, norbertijn
