Een klein begin…overweging in Kerstnacht
Maria brengt een kindje ter wereld. Dit wordt in de hele wereld gevierd. Deze geboorte bepaalt op de een of andere wijze de geschiedenis van de mensheid, want we tellen de jaren vanaf dat moment.
We zijn nu in het jaar 2015 na de geboorte van Jezus. Maria baart een zoon ergens in een uithoek van de wereld, een onooglijk dorp Betlehem, en in Betlehem is er alleen maar een stal voor Maria en haar man Jozef. Verder weggestopt kan gewoon niet. Het lijkt een beetje op de asielzoekers van vandaag. Ze zijn overgeleverd aan de goodwill, aan de wil tot gastvrijheid van anderen.
Maar dat speelt niet zo mee als je een kindje ter wereld brengt. De tijd staat dan een beetje stil. Al het jachtige valt weg, de snelheid van een dolgedraaide wereld wordt flink geremd. Moeder en vader zijn alleen maar bezig met dit kleine kind. Deze baby is toch maar negen maanden in haar schoot gegroeid, helemaal van binnen. Vlees van haar vlees. Maria heeft Jezus in haar schoot gedragen. Maar ook in haar hart! Iedere moeder weet dit. De geboorte van een kind is niet louter iets biologisch, je hart is er bij betrokken.
Wat met Kerstmis gebeurt is echt anders dan hoe het gewoonlijk in onze wereld gebruikelijk is. Wanneer mensen iets groots willen opzetten dan maken ze plannen, berekeningen van de slagingskans, terugverdienmodellen. En vaak gaat het dan verkeerd, worden budgetten overschreden, raken bonnetjes kwijt, wordt er gedreigd met een parlementaire enquête. Mensen verschuilen zich achter de ruggen van anderen en op een gegeven moment heeft niemand meer de verantwoordelijkheid. Gelukkig dat er ook andere wegen zijn om een duurzame verandering op gang te brengen. Hoe? Die weg wordt geboden als we stil staan bij wat in deze nacht van Kerstmis begint. Tientallen jaren na deze geboorte in de stal van Bethlehem zeggen mensen: hier heeft God een nieuwe begin gemaakt. Dit hadden Jozef en Maria echt niet onmiddellijk door, en de herders ook niet, om van de drie wijzen uit het oosten maar te zwijgen. Ze vermoedden wel iets maar ze waren op de eerste plaats bezig met overleven in die nacht, vluchtelingen die met moeite een schuilplaats hadden gevonden.
Waar zit het duurzame in? Het zit van binnen. Het zit in het hart. Het zit in het innerlijk van Maria, van Jozef, het zit in het innerlijk van iedere mens die zich laat raken door leven, door liefde, door God. Wie leeft vanuit zijn hart, vanuit dat innerlijk waar hij of zij geraakt is door een ander, door de goede Geest, door God. Wie zo geraakt is, is uiteindelijk ontzettend krachtig. Krachtiger zelfs dan de angst voor de dood. Dat heeft Jezus drieëndertig jaar later wel laten zien, met Pasen. Ik denk dat dit ook de reden van paus Franciscus is om tegen alle haat in onze wereld er barmhartigheid tegenover te plaatsen. Een jaar van barmhartigheid heeft hij afgekondigd. Want barmhartigheid heeft altijd te maken met dat je van binnen geraakt bent door die ander. Barmhartigheid zorgt ervoor dat je niet komt met lik op stuk, oog om oog, tand om tand. Wie barnhartig is, blijft van de ander houden ook al is er soms weinig reden toe.
Het christendom heeft in de loop der geschiedenis alle verdrukkingen overleefd omdat er steeds mensen zijn geweest die van binnenuit liefde hebben uitgestraald. Vaak was het maar in kleine kring, net zo klein als het groepje in de stal van Bethlehem. Marie, Jozef en Jezus, een os en een ezel, zo klein is het allemaal begonnen. Met herders die op kraamvisite komen, zoals ook de wijzen uit het oosten met hun geschenken. Maar de bezoekers kwamen en gingen weer. En enkele weken later moest dit gezin met een pasgeboren kindje ook nog halsoverkop vluchten… Zo klein is het begin van die wereldwijde christen-beweging geweest. Dit kleine begin moet het ijkpunt blijven voor al die kerken die later zijn ontstaan.
We zijn met velen in deze nacht, maar uiteindelijk hebben we allemaal onze eigen beleving, net zoals Maria en Jozef. Ik bid dat we ons laten raken – diep van binnen – door dit onooglijke, kleine begin in de stal van Bethlehem. Dan wordt ons eigen huis ook een soort stal van Bethlehem waar we elkaar met liefde omgeven om iedere keer weer, iedere dag weer, nieuw leven kunnen ontvangen.
Joost Jansen, norbertijn
