overweging op 24e op 13 september
Waarom lijden mensen? ‘Je hoeft geen pijn te hebben’, hoor ik mensen zeggen. En toch hebben mensen pijn, lichamelijk of psychisch.
Zo sterk zelfs dat ze uit het leven stappen, hoorden we deze week bij de schrijver Joost Zwagerman.
Er is ook pijn die duidelijk bij het leven hoort: als een vrouw een kindje baart dan hoort daar pijn bij, zegt men mij. Die pijn is zij vaak snel vergeten, dankbaar om het nieuwe leven.
Het is een lastig onderwerp waar Jezus in het evangelie ons mee opzadelt. En al helemaal in de eerste lezing: mijn rug bood ik aan wie mij sloegen… Het lijkt wel een verheerlijking van de pijn. Akelig… En toch is er lijden, en toch is er pijn. Je kunt het niet helemaal uitsluiten. Hoe kun je er goed mee omgaan?
Is het toevallig dat we deze lezingen op Ziekenzondag krijgen? Wij denken bij Ziekenzondag vaak niet aan ernstige zieken. We zijn veeleer bezig met mensen die kwetsbaar zijn geworden, oud en wat versleten, die aan huis gebonden zijn en het fijn vinden dat ze bezoek krijgen. Prima allemaal. Maar er is natuurlijk - ook onder hen – pijn en verdriet, zeker als het weer rustig is geworden en men is overgelaten aan de eigen gedachten. Is er nabijheid? Ja. Is er voldoende aandacht? De een zegt ‘ja’, voor een ander is het nooit genoeg. En velen zitten daar tussen in. Kunnen we meer? Natuurlijk altijd, maar hoe?
Ik ga maar weer eens te rade bij de ervaringsverhalen die we zojuist gehoord hebben. Volgens mij willen zij ons een handje helpen. Het gaat om wie de een voor de ander is: ‘en jij wie zeg jij dat Ik ben?’ En het gaat over hoe je met lijden omgaat: ‘je moet je kruis opnemen en Jezus volgen.’ Dus allereerst: Wie zijn wij voor elkaar? Zijn we allemaal individuen naast elkaar? We weten dat deze houding groeiende is in onze maatschappij. ‘Dat is hun probleem…’, hoor ik mensen zeggen. Dan hebben ze niet veel met elkaar en ook niet aan elkaar. Gelukkig dat wij hier in deze kerk allemaal een minimale verbondenheid hebben. Ik denk (en ik hoop het ook) dat als iemand van ons iets overkomt de ander klaar staat. Dat is gemeenschap, dat is ook kerk-zijn. Is dat kerk-zijn? Iets over hebben voor elkaar? Ja… maar er moet wel iets bij, er is ook nog iets als een eigen kleur, een eigen nestgeur, een eigen identiteit. Die eigen identiteit heeft te maken met de verhalen die je mee laat klinken, met de voorbeelden die je bij de hand hebt. En ook dat wordt aangegeven in het evangelie, die Blijde Boodschap van Jezus.
Er staat namelijk dat je je eigen kruis moet opnemen. Er staat ook nog bij dat je Hem – Jezus -kunt volgen. ‘Ieder huisje heeft zijn kruisje’, zeggen we. Maar ik durf te zeggen dat ieder mens zijn eigen kruisje heeft, groot of klein. Op een Ziekenzondag komt dit sterker naar voren. Ieder heeft, naast alle vreugde die er vaak ook is, zijn portie aan sores en soms ook echt verdriet te verwerken. En dan zegt die Jezus: Ik heb mijn kruis gedragen, tot de dood toe zelfs. Ik vertrouw er op dat jij het ook kunt. Doe het maar samen met Mij. Gedeelde smart is halve smart.
Is het zo eenvoudig? Neen, natuurlijk niet. Maar er zijn wel heel veel mensen in onze wereld die hierin troost hebben gevonden, heel veel troost. Niet alleen vroeger, in oude tijden. Ook vandaag: denk eens aan de christenen in Syrië en Irak die verdreven worden, of nog erger, vermoord.
En steeds maar die ene weg in kwetsbaarheid, lijden en verdriet: delen met elkaar, er zijn voor elkaar, samen de vreugde ėn de eenzaamheid en het verdriet delen. Gods enige weg.
Joost Jansen o.praem.
