Ad van Lamoen werkt naast enkele anderen als vrijwilliger op de Kilsdonkse molen. Hij heeft in de loop der jaren al veel over deze molen verzameld, maar ook van andere molens. Zo wist hij een boeiend verhaal te vertellen over de nog aanwezige en verdwenen molens in de gemeente Bernheze.
Natuurlijk kwam als eerste aan bod de Kilsdonkse molen waarover in 2011 een boek is verschenen. Deze molen was oorspronkelijk een watermolen, maar door de vele wateroverlast, die hij in Veghel veroorzaakte is hij in de 19e eeuw omgebouwd tot windmolen. Een unieke molen, omdat hij door zowel het water als de wind wordt aangedreven.
Door de toenemende industrialisatie was er geen behoefte meer aan deze molens, ze werden verwaarloosd en vaak afgebroken, verwoest door de oorlog of beschadigd door een zware wind. Vanwege het verlies van zoveel erfgoed is beslist dat er geen molen meer mag worden afgebroken. In Nederland staan nu nog 120 molens. Zoveel stonden er vroeger ook in de Zaanstreek.
Gelukkig is de Kilsdonkse molen na jaren van verval weer helemaal opgeknapt en is hij eigendom geworden van een stichting. Om hem financieel rendabel te maken is er al snel een restaurant naast gebouwd en worden er allerlei activiteiten om deze molen gehouden, zoals de zomerse vaartochten over de Aa, de open dagen en de markten eromheen.
Ook de molens van Nistelrode en Vorstenbosch kwamen aan de orde. Zij zijn echter eigendom van de gemeente, zodat die ze ook moet onderhouden.
Daarnaast kwamen ook de verdwenen molens aan de orde. Zoals die van Dufhues aan de Lariestraat, de molen van Schreppers aan de Molenberg, beide in Heeswijk en de twee molens in Dinther: de standerdmolen van Schreppers naast Plein 1969, daar waar nu het beeldje van de Jumbo staat en de molen “Nooit gedacht" van van Eerd in de Torenstraat.
Onlangs is ook ontdekt dat er op een kaart van Hendrik Verhees uit 1803 een watermolen staat in Heeswijk. Het zou de “Verbernder molen" kunnen zijn die op een document uit 1439 wordt vernoemd. Hij zou gestaan hebben langs de Aa ten oosten van de Heeswijks brug.
Tekst en foto’s: Peter Kriele
