overweging op 12 maart 2017Pas was er op Facebook een filmpje van een verwoeste kerk in Mosul, net bevrijd van IS. De camera draaide 360 graden rond, alles lag werkelijk in puin.
Toen zwenkte de camera omhoog en midden in het gewelf was een prachtige fresco van Christus, helemaal ongeschonden.
De filmer kon zijn ontroering niet bedwingen. Van twee balken die daar lagen, werd een kruis gemaakt, een provisorisch altaar werd in luttele minuten gebouwd en de liturgie, de eucharistie, kon beginnen. Onmiddellijk. De priesters droegen hun gewaden maar de omstanders waren soldaten met hun geweer nog aan de schouder. Een kerk in puin, maar er werd gevierd en Christus – hoog verheven – keek genadig neer. Hemel en aarde komen bij elkaar.
Dat is ook kerk, vandaag. Hier in het veilige Nederland kunnen wij ons dit niet voorstellen. We leven ons alledaagse bestaan, maken ons vaak druk over dingen waarvan we later zeggen: ‘Heb ik me daar nu druk om gemaakt?’ We zijn vaak als die vrienden van Jezus die hun charismatische leider zijn gevolgd.
Het leven is goed in de buurt van iemand die het voor de wind gaat, die inspireert, die mensen nabij is én ze heelt naar ziel en lichaam. Maar bij Jezus zelf is het anders. Hij voelt dat hij op een keerpunt staat: van het vertrouwde Galilea richting Jeruzalem waar het centrum van de politieke en religieuze macht zit. Zoals Abram die ook de veilige omgeving van zijn ouders verlaat. Hij gaat, niet wetend waar naartoe. Alleen de Stem, de Roep, heeft hem geraakt. Er zijn verhalen waarin verteld wordt waarom Abram weggetrokken is. Hij had het gehad met dat overaanbod van goden die hem allemaal een gelukkig bestaan moesten bezorgen. Als je op hen stemt dan hoef je je voor je toekomst geen zorgen meer te maken. Ho maar. Er moet iets meer zijn, Iemand meer. Ik keer ze de rug toe, zegt Abram. En hij vertrekt. De Stem zal mij wel leiden. Ik ga het risico aan.
Na veel beproevingen, men zegt tien, is hij vader van alle gelovigen geworden. Ook van de moslims, zeggen zij. Abram is een voorbeeld voor Jezus geweest. Op een keerpunt staat Hij. Wat doet Hij: Hij gaat de berg op, zoals Mozes, zoals Elia. Wie afstand neemt, ziet scherper. Ziet ook wat mensen van het meest heilige hebben kunnen maken: de vele goden bij Abram, een godsdienstige beleving in Jezus’ tijd die vastgeroest zat en vandaag voor ons een kerkgemeenschap die van haar macht en pracht en praal ontdaan is.
Gelukkig, ben ik geneigd te zeggen. Wat blijft over? Is er een oriëntatiepunt? Waar kunnen we ons aan vasthouden als het ons als kerk uit de vingers dreigt te glippen. En wat is dat ‘het’? Een kerk van macht en pracht en praal ontdaan… Jezus hoort de bemoedigende stem op de berg: ‘Jij bent mijn veelgeliefd kind.’ Wie zich geliefd weet, kan bergen verzetten, horizonten verkennen, rivieren van onverstaan overbruggen. Die mensen uit Mosul keken omhoog en zagen daar die Christus, in de nok van het gewelf, Christus die de verwoesting van hun kerk had overleeft. Christus die zijn kerk overleeft…, een kerk door mensenhanden gebouwd wel te verstaan. Wat deden ze: een kruis maken, een altaar oprichten, eucharistie vieren. Zo vieren ze Christus opgestaan uit de verwoesting van hun kerk.
Ik denk dat we veel kunnen leren van zowel deze bijbelse verhalen als van christenen die de afbraak en de vernietiging achter zich laten en bouwen aan een nieuwe aanwezigheid van God in een verstoorde wereld. Ze ervaren dat ze bemoedigd worden omdat ze die bemoediging horen en zien. Én haar toelaten. Het zijn gelovigen die kunnen ploeteren en doorgaan omdat ze diep ervaren dat er van hen gehouden wordt. ‘Jij bent mijn geliefd kind in wie Ik welbehagen stel.’ Geen verhaal van 2000 jaar geleden, maar de ervaring van vandaag. Dan kun je weer naar beneden komen van die Berg waar je zoveel gezien en ervaren hebt. Eventjes maar, wel voldoende. Dan is het niet moeilijk om samen kerk te zijn: je maakt van wat balken een kruis, je richt een altaar op, je viert en je hebt voldoende kracht om weer bezield aan de slag te gaan. Er is zoveel te helen onder mensen, er is zoveel te verzoenen, er is zoveel hoop te brengen. Dat is werkelijk een keuze waard, niet alleen woensdag de15e , maar gewoon iedere dag.
Joost Jansen – Abdij van Berne
