overweging op 29 november 2015
‘De mensen zullen het besterven van schrik’, wordt er in de eerste eeuw van onze jaartelling geschreven door de evangelist Lucas. Het gebeurt ook vandaag.
Groep-achters uit Haarlem die een prijs hebben gewonnen, mogen van hun ouders niet mee met de trein naar Brussel vanwege dreiging. De ouders besterven het van schrik. Asielzoekers worden met argusogen bekeken. De schrik, meer nog de angst, zit er goed in. En die Mensenzoon die zou moeten komen, laat nog op zich wachten. In ieder geval vier weken, want zolang duurt deze advent, op weg naar Kerstmis. Zal Hij dan werkelijk komen, die Mensenzoon? Of hebben we Hem al bij voorbaat afgeschreven? Waar kunnen we met onze angsten heen? Bij wie kunnen wij terecht?
Natuurlijk kunnen we onze kop in het zand steken, ons verdoven, ons verdwazen. We kunnen onze geest laten afstompen, dan wel niet in een roes van dronkenschap – zoals in het evangelie staat -, maar wel met oppervlakkig vertier. Of de verslaving van de smartphone. Het is niet gemakkelijk vandaag om echt bij de tijd te zijn en tegelijkertijd hoopvol te blijven naar de toekomst toe. U en ik zitten in het zelfde schuitje. Welke is de boodschap vandaag? Als ik het evangelie moet geloven – en dat doe ik voorlopig maar – dan moet ik waakzaam blijven. Waakzaam voor wat? Voor wie? Voor het gevaar dat van elders komt? Of voor het gevaar dat van binnenuit komt? Het gevaar uit mijn eigen hart? Of het gevaar vanuit de eigen gelederen, de eigen gemeenschap? We kunnen elkaar angst aanpraten. We kunnen echter ook samen waakzaam blijven en dan gebeuren er andere dingen, positieve dingen.
Wie waakzaam is, kan maar het beste de ontmoeting met de angst aangaan. Wie waakzaam is, zoekt altijd ook medestanders. Wanneer er gevaar is in een bepaalde buurt – bijvoorbeeld als er veel wordt ingebroken - dan richten mensen een team op voor buurtpreventie. Men patrouilleert ’s avonds of ’s nachts, altijd met minstens twee personen. Je kunt ons samen hier in deze kerk ook zien als een team dat met alles wat ons benauwt zegt: wij laten ons niet gek maken. Wij zorgen er voor dat we vertrouwen houden in elkaar, dat we dat vertrouwen ook uitstralen. Wij blijven samen waakzaam en bereiden ons voor op de komst van de Mensenzoon.
De Mensenzoon? Is Jezus, dat kind van Bethlehem, de Mensenzoon? In ieder geval is Hij de zoon van twee mensen, Jozef en Maria. Verder is Hij iemand die bij zijn geboorte al vrede uitdraagt en vertrouwen wekt bij allen die Hem ontmoetten. Maar zitten wij wel op Hem te wachten? Kinderen zien in deze week vooral uit naar de komst van Sinterklaas en zijn Pieten die komen met cadeaus. En zien wij uit naar de komst van de Mensenzoon met Kerstmis? Zien we überhaupt wel uit naar iemand die ons ten diepste leiding kan geven in deze bange tijden? Daar waar mensen zich sluiten voor richtinggevende verhalen, daar waar ze zich geen vragen meer stellen over goed en kwaad, groeit de innerlijke leegte, zei afgelopen vrijdag een hoogleraar bij zijn afscheidscollege aan de Universiteit van Tilburg. Hij ziet dat gebeuren in de politiek waar je het meeste maar overlaat aan de marktwerking. Hij ziet dat bij mensen die zich afsluiten van anderen omdat ze het geheel niet meer kunnen overzien. Hij waarschuwt voor innerlijke leegte waardoor je als ongelovige alles gelooft wat anderen je op de mouw spelden. Wie zegt niet te geloven, gelooft meestal alles.
Maar zo is het niet bij ons hier verzameld in deze kerk. Wij zijn mensen die in beweging blijven, anders zaten we hier niet. Wij zijn mensen die op weg zijn naar Kerstmis en dat niet alleen om het prettige kerstgevoel. Wij zijn mensen die in deze heftige tijden elkaar bemoedigen en ons niet laten bepalen door angst. Hoe doen we dat? Door te bouwen aan vertrouwen. Door te werken aan weerbaarheid in onze eigen omgeving dragen we ook een steentje bij aan de samenleving. Echte, duurzame veranderingen komen van onder op. We staan stil bij de eerste halteplaats op weg naar Kerstmis. Er volgen er nog drie. Laten we waakzaam zijn want dan staan we open voor ieder onverwacht cadeau…
pastor Joost Jansen
