Door wie of wat word ik uitgedaagd aan het begin van het nieuwe jaar? De drie Wijzen uit het oosten volgden een ster, een ster die hen triggerde. Het heeft iets uitdagends en spannends om zoals die drie Wijzen op weg te gaan. Om te durven veranderen. Veel in onze maatschappij is ingericht op het verlokken, het verleiden.
Er worden ons allemaal aanlokkelijke dingen voorgesteld. We hoeven maar te happen en dan zijn we verzekerd van alles wat ons geluk brengt. Sterren zijn er in overvloed. We weten dat dit allemaal schijn is en iedere keer stinken we er allemaal opnieuw in.
Die drie Wijzen uit het oosten gingen niet zo maar op stap. Ergens hadden ze gehoord over een nieuwe koning in Israël. Hoe hadden ze dat gehoord? Van wie hebben ze het ‘van horen zeggen’? Daar zit al een eerste les voor ons in. Ze zijn niet zomaar op wat glinsterends afgegaan. Ze hebben een vraag, een vraag die voor hen zo belangrijk is dat ze een lange reis er voor over hebben. Ze durven met die vraag op weg gaan. Een ontdekkingsreis. Er gebeurt meer: die drie wijzen zetten ook anderen aan het werk. Koning Herodes en die weer de hogepriesters en schriftgeleerden. Het wordt een gemeenschapsgebeuren. Dat zegt iets van die drie Wijzen, ze durven te vragen, ze durven risico te nemen.
Het is een heilig risico geworden, want het resultaat – de ontmoeting met God in een kwetsbaar kind – kennen ze nog niet als ze bij Herodes langs zijn geweest. De drie Wijzen zijn voor mij het prototype van mensen die uit hun ‘comfortzone’ weten te stappen. Dat zijn er vandaag niet zoveel. De meeste mensen kiezen voor veiligheid, ze zijn risicomijdend. Ik denk dat een samenleving hierdoor inslaapt. Mensen bouwen muren op om niet te hoeven zien dat het best wel ernstig gesteld is met veel in onze wereld. Een politieagent die dienst had op Oudjaar zei me gisteren dat het zo niet meer gaat: 77 miljoen uitgeven aan vuurwerk, met voor 16 miljoen aan vernielingen. Dat geld had beter besteed kunnen worden. Laten we eerst eens nadenken voordat ze beginnen met knallen. Ik moet dan aan dat verhaal van de herders denken in de kerstnacht en dat van Maria wordt gezegd dat ze het allemaal bewaarde in haar hart. Dingen in je hart bewaren om later je voordeel er mee te doen: dat is ook weer een belangrijke les van Kerstmis.
Goed, die drie Wijzen komen dan uiteindelijk aan bij de stal in Betlehem. Ze staan nog buiten en dan al voelen zij een overgrote vreugde. Wij denken allemaal dat die vreugde er is als ze het kindje Jezus zien. Staat er niet: voordat ze binnengaan in de stal ervaren ze al een overgrote vreugde. Ik vroeg me af wat dit kan betekenen. Ik waag een gokje. Voor mij wil het zeggen dat ze ervaren, dat ze voelen, dat ze echt op de goede weg zitten. Je hoeft niet altijd onmiddellijk resultaat te zien, de weg zelf kan je al zoveel vreugde geven. Dat is tenminste mijn ervaring op al mijn pelgrimstochten. Het gaan van de weg en voelen dat je goed zit. Volgens mij is dit ook bij de drie Wijzen aan de hand. Het zijn dan ook Wijzen…
Gelukkig wordt hun verwachting beloond maar heel anders dan ze zich hebben voorgesteld. Wij kennen het verhaal al van kindsbeen af, wij zijn al helemaal voorgeprogrammeerd. U moet zich eens indenken: je bent een Wijze, je hebt honderden kilometers afgelegd, je wilt een koningszoon zien en dan kom je in een hutje met een jong stel dat net een kindje heeft gekregen. Is dit het nu? Heb je hiervoor al die inspanningen verricht? Het gebeurt mij vaker dat ik moet omschakelen en dat is lastig. Voor de reis van de drie wijzen was geen prijsgarantie voorhanden, ook geen annuleringsverzekering. Dat is onze wijze van doen om ieder risico uit te sluiten. Neen, die drie Wijzen laten zich werkelijk steeds opnieuw verrassen. Ze hebben volledig hun comfortzone verlaten en dat heeft hen grondig veranderd, ze gaan een andere weg terug.
De moraal van dit verhaal? Laat je verrassen, laat je verleiden om de weg van het kwetsbare Kind van God te gaan. Het geeft je vreugde. En denk je dat dit te vaag is? Probeer eens de volgende week onbevooroordeeld mensen tegemoet te gaan. En laat dan wat van je horen!
Joost Jansen, pastoor