Droomt u wel eens? De ene beaamt het, een ander zegt neen. Toch droomt iedereen maar niet allen herinneren zich hun droom. Om maar niet te spreken van nachtmerries… Bij dromen gaat het om je onderbewuste, dus die hele wereld waarop je geen vat hebt maar die er wel is.
Het is een domein dat door de jaren heen is opgebouwd in iedere mens, bepaald door vele indrukken, door verhalen die je aangrijpen, door sterke ervaringen. Plus dan nog een portie erfenis van je ouders en je voorvaderen. In de joodse traditie, dus de traditie van Jozef en Maria en over enkele dagen ook van Jezus, wordt verteld dat een droom die niet wordt uitgelegd is als een brief die niet wordt geopend.
Jozef heeft zo’n droom. Hij deelt die droom met ons. De droom gaat over zijn vrouw Maria en over het kindje dat zij in haar buik heeft. Het is te begrijpen dat Jozef die droom heeft want het moet hem toch wel bezighouden dat hij optrekt met een meisje dat in verwachting is en waarvan hij niet weet wie de vader is. Ieder van ons kan zich voorstellen dat dit niet doorsnee is en dat dit wekt tot in je onderbewuste.
Natuurlijk: wij weten hoe het allemaal in elkaar steekt, wij kennen de verhalen. Achteraf is het makkelijk praten. Maar voor Jozef op dat moment was het allemaal onbekend terrein. Lastig voor die Jozef. Gelukkig dat hij uitleg krijgt, door een droom en dat hij die droom toelaat. Er zijn nogal wat mensen die zulke zaken wegstoppen of gewoon onverschillig naar de volgende happening leven. Jozef niet, hij is een rechtschapen mens die aankijkt wat op zijn weg komt en hiermee wil ‘dealen’. Wat zegt die droom? Jozef, ga mee in dit mysterie, in dit geheim: dat kind zal iemand worden die anderen zal redden, net zoals God ons mensen wil redden. Daarom zal Hij later genoemd worden: God met ons. Dat is niet niks: God-met-ons. Er zijn mensen die dan hopen dat het iedere dag weer gebeurt maar er zijn ook voldoende mensen die hier niet op zitten te wachten. Geef mijn portie maar aan… Want het kan dan wel fijn zijn dat je een belofte krijgt dat God met je zal zijn (het stond vroeger op de rand van een munt, en zelfs op de koppelriem van Duitse soldaten in de Tweede wereldoorlog, hoe verschillend kan zo iets gebruikt worden), het gaat ook om het vervolg. En daarom haken sommige mensen af omdat ze wel voelen dat wanneer ze accepteren dat God met hen is, er ook iets gevraagd wordt van hun manier van leven.
Dat God met ons is, gaat heel lang in onze geschiedenis terug. Overal is het verlangen naar God aanwezig. Lang vóór onze jaartelling al. Het is al bij hele oude volkeren die rond geboorte en overlijden iets hebben getoond van dat verlangen dat ‘n god met hen is. Ze richten grote stenen op of komen bijeen rond een heilige boom. Ik doe daar niet laatdunkend over, integendeel, het waren hun manieren van doen. En gebeurt er onder mensen die zeggen niet te geloven ook niet iets dergelijks: hoe snel pakken we kaarsjes, steken die aan omdat… een examen gehaald moet worden of een verongelukte vriend of vriendin herdacht.
Is zo’n droom nu bedrog? Dat wordt toch gezegd: ‘Dromen zijn bedrog’? Dromen worden bedrog als er niets mee wordt gedaan. Maar als je met een droom aan de slag gaat, dan kunnen er grootse dingen gebeuren. Martin Luther King heeft ons dat in de vorige eeuw laten zien, om maar een bekend voorbeeld te noemen. ‘I have a dream…’ maar King ging niet op zijn lauweren rusten. Het gaf hem de drive om onverschrokken en aanhoudend zich in te zetten voor gelijke kansen voor iedere mens, blank en zwart maar ook op vele andere vlakken. En nog steeds is hij inspirerend voor veel mensen vandaag. Martin Luther King had het niet van een vreemde, hij had het van Jezus en zijn Verhaal, zijn Blijde Boodschap van bevrijding.
Nog enkele dagen en het is zover: die God-met-ons wordt geboren, opnieuw, in ons midden. We spelen het als het ware, een heilig spel. We weten dat het 2000 jaar geleden gebeurd is, het kan echter ieder jaar opnieuw gebeuren en opnieuw zijn bijzondere dynamiek aan ons afgeven. Nog vier dagen en dan is het Kerstmis. Met het visioen, de droom, dat God bij ons wil komen in de kwetsbaarheid van zijn Zoon Jezus, bereiden we ons voor in deze dagen. En in de mate dat je naar iets toeleeft, zal Kerstmis voor jou ontmoeting met God betekenen.
Joost Jansen, pastoor